۴-۶-۲-۳-جلوگیری ازظلم عمال بررعیّت………………………………………………………………………….۱۲۳
۴-۶-۲-۴-جلوگیری ازظلم مقطعان بررعیّت……………………………………………………………………….۱۲۴
۴-۶-۲-۵-جلوگیری ازظلم مردم بریکدیگر…………………………………………………………………………۱۲۵
۴-۶-۲-۶- نظارت برامرقضاوت برای حسن اجرای عدالت…………………………………………………..۱۲۵
۴-۶-۲-۷-ارتباط دین ودولت……………………………………………………………………………………………۱۲۹
۴-۷-نکات تربیتی برای فرمان روا……………………………………………………………………………………..۱۳۲
۴-۷-۱-رازآفرینش سیرالملوک………………………………………………………………………………………….۱۳۳
۴-۷-۲-ضرورت شایسته‌سالاری………………………………………………………………………………………..۱۳۴
۴-۷-۳- تحلیل وانگیزه‌های انتقادی نظام الملک ازوضع دیوانی واداری موجود………………………..۱۳۶
۴-۷-۳-۱-کردارنامه‌ی سفیران…………………………………………………………………………………………..۱۳۷
۴-۷-۳-۲-پادشاه…………………………………………………………………………………………………………….۱۳۸
۴-۷-۳-۲-۱-خیرخواهی یاخودخواهی………………………………………………………………………………۱۴۰
۴-۷-۳-۲-۲-هرج ومرج درگزینش…………………………………………………………………………………..۱۴۰
۴-۷-۳-۲-۳-شورا…………………………………………………………………………………………………………..۱۴۱
۴-۷-۳-۲-۴-تربیت برای سیاست……………………………………………………………………………………..۱۴۲
۴-۷-۳-۲-۵-دیدگاه خواجه‌نظام‌الملک نسبت به جایگاه زن………………………………………………….۱۴۳
۴-۷-۳-۲-۶-مصلحت‌اندیشی یک شاخصه ی تربیتی…………………………………………………………..۱۴۶
۴-۷-۳-۲-۷-سامان‌دادن روابط شهریاروسایرطبقات جامعه وگروه‌های مذهبی…………………………۱۵۰
۴-۷-۴-درتربیت پادشاهان………………………………………………………………………………………………..۱۵۴
۴-۸-شاخصه‌ی تربیتی درسیرالملوک………………………………………………………………………………….۱۵۸
۴-۸-۱-تربیت وتعلیم دین………………………………………………………………………………………………..۱۵۸
۴-۸-۲- رعایت عدالت نسبت به کارگزاران………………………………………………………………………..۱۵۹
۴-۸-۳-عدم شتاب‌زدگی………………………………………………………………………………………………….۱۶۵
۴-۸-۴-سیره‌ی عملی نظام‌الملک……………………………………………………………………………………….۱۶۰
۴-۸-۵-لازم وملزوم بودن تربیت وسیاست…………………………………………………………………………۱۶۳
۴-۸-۵-۱-اموردیوانی………………………………………………………………………………………………………۱۶۴
۴-۸-۵-۲-امورنظامی……………………………………………………………………………………………………….۱۶۶
۴-۸-۵-۳- تنظیم امورجاری مرکزترتیبات اجرایی دربار……………………………………………………….۱۶۸
۴-۸-۶-خواجه‌نظام‌الملک درجدال بادگراندیشان………………………………………………………………….۱۷۱
فصل پنجم:نتیجه گیری وپیشنهاد
۵-نتیجه‌گیری…………………………………………………………………………………………………………………..۱۷۶
ارائه‌ی پیشنهاد………………………………………………………………………………………………………………….۱۷۸
نمودارها………………………………………………………………………………………………………………………….۱۷۹
فهرست منابع…………………………………………………………………………………………………………………..۱۸۴
چکیده:
سیاست‌نامه‌ها مانند هر پدیده‌ی ادبی دیگر،درانعکاس ساختاربنیادین جامعه مؤثّرند.سیاست‌نامه‌ها نوعی ادبیات که براساس شرایط ومحیط اجتماعی وویژگی‌های درونی افرادی که به آن پرداخته اند،درچارچوب خاصّی نوشته می شوند.خواجه‌نظام‌الملک‌توسی یکی از سیاست‌نامه‌نویسان بنام ایران است.اثرمشهور او سیاست‌نامه نام داردکه یکی ازبی‌تکلّف‌ترین نمونه‌های نثرفارسی کهن،به حساب می‌آید.وی ازقالب سیاست‌نامه‌ برای بیان مشکلات واصلاح جامعه بهره برده است.نگارنده‌ی این سطورباتحقیق وپژوهش دراین اثر به این نتیجه رسیده است که تأثیرادبی وتاریخی سیاست نامه درامورتربیتی ازقدرت واستحکام لازم برخورداراست.نظام‌الملک تربیت‌دهنده‌ای است که می کوشد امورمملکت رابرپایه‌ی دین وعقلانیت استوارسازد و در اندیشه‌ی سیاسی خودمبانی تربیتی رابامسائل سیاسی ایران باستان بیامیزد.به همین دلیل می توان سرچشمه‌ی آثارتربیتی خواجه‌نظام‌الملک را در این راستا ارزیابی کرد.وی درفصل‌های گوناگون این کتاب سعی نموده گوهرتربیت راهمچون نگینی برانگشتری قدرت سیاسی بنشاندوبه همین دلیل تأثیری شگرف به لحاظ ادبی وتاریخی برامورتربیتی داشته باشد.
کلیدواژه‌ها:آرای تربیتی،سیاست‌نامه،خواجه‌نظام‌الملک.
فصل اول
کلیات تحقیق
۱-۱-مقدمه
تربیت همواره همراه انسان بوده وبخش جدایی‌ناپذیرموجودیت بشراست.زیرا بشردارای نیازهایی برای زندگی بهتراست.تربیت برای اصلاح جامعه دارای ارزش حیاتی می باشد.تربیت براساس شرایط ومحیط اجتماعی وویژگی‌ها وداشته‌های افرادی که به آن پرداخته‌انددرقالب ها،چارچوب هاوانواع گوناگونی پدیدارشده است.درعصرسلجوقیان سیاست‌نامه‌نویسی یکی ازموا

ردی بوده که موردتوجه قرارگرفت.اثرگران قدرخواجه نیزازاین امرمستثنی نیست.موفَّقیت خواجه دراین امرسبب سازتحولی دراین زمینه گردیدتانویسندگان بسیاری دست به آفرینش سیاست نامه بزنند.